6 Haziran 2017 Salı

Taha s. 96. Ayetinin Farklı Çevirileri Üzerinde Bir Mülahaza

Musa (a.s) kıssası içinde gördüğümüz Samiri adındaki karakter, bilindiği gibi Musa (a.s) ın Tur dağına çıkmasının ardından kavmini saptırmış ve yaptığı buzağıyı onlara, İşte bu sizin ilahınız diyerek, Musa (a.s) geri dönene kadar kavminin onun buzağıya tapmasına sebep olmuştur. Onunla ilgili bilgiler Araf ve Taha surelerinde geçen Musa (a.s) kıssası içinde geçmektedir. 

Taha suresi içinde onunla ilgili ayetlerde geçen sorgulanma sahnesinde, buzağıyı yapma gerekçesini anlattığı 96. ayetin çevirilerini okuyanlar, bu çevirilerde içlerine sinmeyen bazı noktalar görecek, ve bu ayetin daha farklı bir çevirisi olması gerektiğini  düşüneceklerdir, Yazımızda bu ayetin üzerinde durmaya, ve bu ayetin yapılmış olan bazı çevirilerini ele almaya çalışacağız.

قَالَ بَصُرْتُ بِمَا لَمْ يَبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِّنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُهَا وَكَذَلِكَ سَوَّلَتْ لِي نَفْسِي

Ayetin bazı çevirileri şu şekildedir;

Ali Fikri Yavuz :
Sâmirî şöyle dedi: “- Ben İsrail oğullarının görmedikleri Cibrîl’i gördüm de, O Rasûlün izinden bir avuç toprak aldım ve onu (erimiş mücevheratın içine) attım. Böylece bunu, bana, nefsim hoş gösterdi.”

Bekir Sadak :
Samiri: «Onlarin gormedikleri bir sey gordum ve o sana gelen elcinin bastigi yerden bir avuc avucladim. Bunu ziynet esyasinin eritildigi potaya attim. Nefsim boyle yaptirdi» dedi.


Bayraktar Bayraklı
Sâmirî, “Onların görmedikleri bir şey gördüm ve o elçinin bastığı yerden bir avuç avuçladım. Bunu ziynet eşyalarının eritildiği potaya attım. Bunu böyle nefsim bana hoş gösterdi" dedi

Hayrat Neşriyat :
(Sâmirî:) '(Ben, onların) görmedikleri şeyi gördüm ve (sana gelen) o elçinin(Cebrâîl’in atının) izinden bir avuç (toprak) avuçlayıverdim de onu (eritilmiş ziynet eşyâlarının içine) attım; böylece bunu nefsim bana hoş gösterdi' dedi.


Suat Yıldırım :
"Ben," dedi, onların görmedikleri bir şeyi gördüm. O resul’ün izinden bir avuç toprak alıp onu potanın içine attım. İşte böylece nefsim böyle yapmayı bana hoş gösterdi."


Bu ayet ile ilgili olarak yapılmış tefsirlere bakıldığında, Samiri'nin Musa (a.s) a gelen Cebrail'in bastığı toprakta kalan ayak izinden bir avuç toprak aldığı, bu toprağı yapmış olduğu buzağı heykeline kattığı gibi yorumlara rastlamaktayız. Bu kıssayı Kur'an'dan okuduğumuz zaman, orada bu tür çevirileri destekleyecek herhangi bir karine bulunmamaktadır. Halbuki bu tür çevirileri yapanlar ayet içinde geçen Eser (iz) kelimesini kıssa içinde aramış ve bu izi takip ederek ayete anlam vermeye çalışmış olsalardı, bu ayetin daha değişik bir anlama sahip olabileceğini anlayabilirlerdi.

Taha s. 83. ayetinde Allah (c.c) tarafından "Seni acele ile kavminden ayrılmaya sevkeden nedir, ey Musa!" sorusuna Musa (a.s) şekilde cevap vermektedir;

[020.084] Musa: «Onlar, benim izimin (ala eseri) üzerindeler ve ben, hoşnut olasın diye, sana gelmekte acele ettim ey Rabbim!» dedi.

96. ayette geçen eserirasuli (resulün izi) kelimesinin ne anlama gelebileceği, 84. ayette geçen eser kelimesi ile neyin ifade edilmiş olabileceği üzerinden düşünmekten geçtiğini söyleyebiliriz.

Musa (a.s) Tur'a çıkarken kardeşi Harun'a kavmine sahip olması için talimat vermiş (7.142), kavminin kardeşine itaat edeceği düşüncesi içinde Tur dağına çıkmıştır. Kavminin kendisinin izinin üzere olduğunu söylemesi, kardeşine verdiği talimatları kavminin yerine getireceğine, yani şirke düşmeyeceklerine dair olan inancından ötürüdür.

84. ayeti bu şekilde anladığımız zaman, 96. ayette geçen eserirresuli kelimesinin anlaşılması kolaylaşacaktır. Samiri neden böyle bir işe giriştiğine dair kendisine sorulan soruya şöyle cevap verir;

 basurtu bi mâ lem yabsurû bihî 

Samiri kendisinin kavminden daha basiretli olduğunu, Musa (a.s) ın öğretilerinin yanlış olduğunu anladığını iddia ederek "Onların göremediklerini ben gördüm" demektedir.

 fe kabadtu kabdaten min eserir resûli 

Kendisi de Musa'nın kavminden olması nedeniyle, onun tarafından öğretilen ve tebliğ edilenler Samiriye de  ulaşmıştır. Samirinin "elçinin izinden bir avuç aldım" demesi, Musa'nın kavmine öğrettiği tevhidi hakikatlerin kendisini de ulaştığı anlamına gelmektedir.

Burada Samirinin, neden senin izinden değil de, resulün izinden dediği sorusu sorulabilir. Böyle bir ifade kullanmış olmasına sebep olarak, resul kavramının anlam alanının dikkate alınması gerektiğini söyleyebiliriz. Resul adı ile bilinen insanlar, Allah (c.c) nin kendilerine vahyettiği bilgileri, insanlara iletmekle görevli kimseler olmasından dolayı, hangi resul olursa olsun onun tarafından insanlara öğretilen bilgiler insan hayatından atıldığında, ortaya çıkan boşluğu şirk dolduracaktır. Musa yerine resul kullanılması, meselenin boyutlarını bütün resuller ile alakasının kurulmasını sağlamasına yönelik olduğunu söyleyebiliriz.

fe nebeztuhâ ve kezâlike sevvelet lî nefsî.

Bu ifadeler Musa (a.s) tarafından öğretilen tevhidi hakikatlerin Samiri tarafından kabul görmediğini ona da öğretilen gerçekleri attığını yani onlardan sıyrılarak şirk merkezli bir düşünceyi tercih ettiğini göstermektedir.

Ayeti toparlayacak olursak; Samiri buzağıyı yapma gerekçesi olarak kavminin basiret sahibi olmamasından dolayı Musa (a.s) ın ilahına tabi olmayı kabul ettiğini, fakat kendisinin kavminden daha basiretli olmasından dolayı, bu bilgileri ret ettiğini söylemektedir. 

Bu doğrultuda yapılan bazı çeviri örnekleri de şu şekildedir;Abdullah Parlıyan:
"Onların göremediği bir şeyi gördüm, böylece elçinin izinden bir avuç alıp onu atıverdim, veya elçi olan Musa’nın öğretilerinden bir kısmını fırlatıp attım, böylelikle bana bu işi nefsim hoşa giden bir şey olarak gösterdi."
Abdullah Parlıyan:
"Onların göremediği bir şeyi gördüm, böylece elçinin izinden bir avuç alıp onu atıverdim, veya elçi olan Musa’nın öğretilerinden bir kısmını fırlatıp attım, böylelikle bana bu işi nefsim hoşa giden bir şey olarak gösterdi."
Abdullah Parlıyan:
"Onların göremediği bir şeyi gördüm, böylece elçinin izinden bir avuç alıp onu atıverdim, veya elçi olan Musa’nın öğretilerinden bir kısmını fırlatıp attım, böylelikle bana bu işi nefsim hoşa giden bir şey olarak gösterdi."

Abdullah Parlıyan
Sâmirî cevaben: “Onların göremediği bir şeyi gördüm, böylece elçinin izinden bir avuç alıp onu atıverdim, veya elçi olan Musa'nın öğretilerinden bir kısmını fırlatıp attım, böylelikle bana bu işi nefsim hoşa giden bir şey olarak gösterdi.”


Edip Yüksel
Dedi ki, 'Onların görmediğini gördüm, elçinin öğretisinden bir kısmını alıp attım. Böyle uygun gördüm

Hasan Basri Çantay :
O da (şöyle) dedi: — «Ben onların görmediklerini gördüm. Binâen'aleyh o peygamberin izinden bir avuç (toprak) alıb onu (erimiş hulliyyâtın içine) atdım. Bunu bana nefsim hoş gösterdi böyle»

İlyas Yorulmaz
Samiri Musa'ya “Onların göremedikleri bir şeyi gördüm. Allah resulü olarak senin insanlara öğrettiklerinden bir kısmını alıp ve nefsimin bana hoş gösterdiği şeyi karıştırarak (tapmaları için kavmime bu buzağı heykelini) yaptım” dedi

Kadri Çelik
Dedi ki: “Ben (kendi aklımca halkın inançlarında) onların görmediklerini (bir takım eksiklikler) gördüm de böylece elçinin izinden bir avuç alıp onu atıverdim (belli bir yere kadar yolunu takip edip sonra terk ettim) ve bana nefsim böyle hoş gösterdi

Muhammed Esed
"Ben onların göremediği bir şeyi gördüm; ve bu yüzden, Elçi'nin öğretilerinden bir tutam aldım ve onu fırlatıp attım; içimde bir şey böyle (yapmaya) itti beni.


Mustafa İslamoğlu
O dedi ki: "Ben (bu) işe onların bakmadıkları bir gözle baktım; bu nedenle de Elçi'nin (İnanç sisteminden) etkili bir parçayı çekip aldım ve kaldırıp attım: zira güdülerim beni böyle yapmaya sevk etti.

Şaban Piriş :
O da: -Onların görmedikleri bir şey gördüm ve elçinin izinden bir avuç avuçladım ve onu attım. İşte nefsim bunu bana hoş gösterdi. dedi.

Süleyman Ateş
(Sâmiri): "Ben dedi, onların görmediklerini gördüm. Elçinin eserinden bir avuç aldım da attım; nefsim bana böyle (yapmayı) hoş gösterdi.

Erhan Aktaş
Samiri: “Ben, onların anlamadıkları şeyi anladım1. Rasulün izinden bir avuç avuçladım ve sonra da onu attım.2 Bunu bana nefsim hoş gösterdi" dedi.

 1-Halkın göremediğini, yani Hazreti Musa’nın sihir yaptığını anladım. 2- Musa’nın izinden giderek onun gibi olağanüstü bir iş yaparak buzağının ilah olduğunu halka göstermek istedim

Yukarıda vermiş olduğumuz meal örnekleri, Taha s. 96. ayetinin daha doğru olduğunu düşündüğümüz çevirileridir. Çevirilerde dikkat edileceği üzere Eser kelimesi Cebrail'in ayak izi olarak değil, Musa (a.s) ın resul olmasından kaynaklanan görevi dahilinde kavmine yaptığı öğütleri ifade eden bir anlama sahiptir. Bu anlamı dikkate alarak yapılan çevirilerin Kur'an bütünlüğüne daha uygun olduğunu söyleyebiliriz. 

                                           EN DOĞRUSUNU ALLAH (C.C) BİLİR.  

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder